Qardaş-bacılarını özlərinə düşmən bilən uşaqlar – psixoloq danışdı.
Ailədə uşaqlar arasında yaranan qısqanclıq bəzən xoşagəlməz nəticələrə səbəb ola bilir. Valideynlərin sağlam yanaşması olmadığı təqdirdə uşaqlar arasında yaranan gərginlik onların psixologiyasına mənfi təsir göstərir. Ümumiyyətlə, uşaqlar arasında yaranan problemləri həll etmək üçün valideynlər hansı yolu izləməlidir? TNS mövzunu Narınc Psixologiya Mərkəzinin təsisçi-rəhbəri, uzman klinik psixoloq Narınc Rüstəmova ilə müzakirə edib. Uşaqlar daim nəyinsə üstündə […]
“Yeniyetmələr niyə aqressivdir?”
Yeniyetməlik çağlarında uşaqlarda, xüsusən daxili aqressiya, əsəbilik və aqressiv davranışlar tez-tez müşahidə edilir. Valideynlər də bu zaman narahat olurlar, belə ki, mütəmadi olaraq psixoloqlara belə suallar ünvanlayırlar: “Yeniyetmə uşağım var, çox əsəbidir. Buna nə səbəb ola bilər?” və ya “Övladım yeniyetməlik dönəmindədir və çox aqressivləşib, əvvəllər belə deyildi. Bu problemi necə aradan qaldıra bilərik?” Mövzu […]
Yeniyetməlik yaş dövründə şəxsi inkişaf
Şüur xarici aləm haqqında biliklərin məcmusundan ibarətdir. İnsanların davranışı və fəaliyyəti şüurlu xarakter daşıyır. Bundan başqa şüurun mühüm cəhəti mənlik şüuru ilə bağlıdır. Mənlik şüuru insanın özünü şəxsiyyət kimi tanıması və dərk etməsi prosesidir. Mənlik şüurunun formalaşması yeniyetməlik yaşı dövrünə təsadüf edir. Yeniyetməlik yaşı dövründə şəxsiyyətin çox cəhətli münasibətini ifadə edən mürəkkəb keyfiyyətləri inkişaf edir […]
Yeniyetmə övladı olan valideynlər üçün
Yeniyetməlik insan həyatında dəyişikliyin ən çox yaşandığı çətin bir dövrdür. Bu dövrdə valideynlərin öhdəsinə çox iş düşür. Həm fiziki, həm də əqli cəhətdən fərqli olan uşaq yetkin olmağa çalışarkən bir yandan da uşaq qalmaq istəyir. Yeniyetməliklə birgə istəkləri, zövqləri, vərdişləri fərqli olur, ana-atadan uzaqlaşır, sorğulama və rədd etmə mərhələsi başlayır. “Bu dövrdə yeniyetmələrə necə yanaşmalıyıq?”sualına […]
Yeniyetmələrin beyinləri böyüklərdən nə ilə fərqlənir?
Nevrologiya üzrə alim Fransis Censen karyerası boyu insan beynini araşdırıb. Onun araşdırmasının nəticələri valideynlərə, müəllimlərə və yeniyetmələri anlamağa çalışan digər insanlara bəzi şeyləri daha yaxşı başa düşməyə yardım edir.İnsan yetkinlik yaşına çatanda onların bədəni dəyişir və onlar daha çox böyük insanlara oxşamağa başlayırlar. Güman edilir ki, onların beyinləri də böyük insanların beyinləri kimi işləyir. Amma […]
Yeniyetmələrə necə yanaşmaq lazımdır?
Müasir dövrümüzdə valideynlərin tez-tez “bizim dövrümüzdə yeniyetmələr belə deyildi, biz belə hərəkətlər etməzdik, biz bu cür danışmazdıq” kimi fikirlərlə övladlarını tənqid etdiklərinin şahidi oluruq. Çox qəribədir ki, hər dövrün orta yaşlı ata və anası düşünür ki, onlar öz dövrlərində fərqli olublar. Məsələ burasındadır ki, hər bir dövrün yeniyetməsi və gənci özünə daha çox bənzəyir, nəinki […]
YENİYETMƏLİK DÖVRÜNDƏ RAST GƏLİNƏN İNTİHAR CƏHDLƏRİ – elmi yanaşma
İntihar, müxtəlif istiqamətlərdə uzun illərdi ki, üzərində araşdırmalar aparılan çox vacib məqam olmaqla yanaşı son 25-36 il ərzində xüsusilə yeniyetməlik dövründə intihar cəhdlərinin artması problemin miqyasını daha artırmış və bu sahədə tədqiqat işlərinin, profilaktik tədbirlərinin artmasına səbəb olmuşdur. İntihar, ölmək məqsədiylə planlı və qəsdən törədilən cəhd olaraq dəyərləndirilir. Jobes, Berman və Josselsan (1987) intiharda iki […]
Yeniyetmələrin əsas psixoloji problemləri
Yetkinlik,fərdin qarşı cinslə yaxınlaşması və bu yaxınlaşmanın nəticəsi olaraq,fiziki və hissiyyat baxımından doyuma çatması kimi adlandırılmaqdadır.Yetkinlik sadəcə fizioloji inkişafla bağlı deyil,hissi və zehni inkişafla da əlaqədardır.Uşaqlıqda başlayan yetkinlik qavramı,yeniyetməlik dövründə pik nöqtəyə çatır.13-14 yaşlarında başlayır,17-21 yaşlarında bitir. Qızlarda 11-13 yaş Oğlanlarda 13-15 yaş Yeniyetməlik dövründə böyümə və bədən dəyişikliklərinin davranış və qaydalar üzərindəki təsirləri: Yalnızlıq […]
Psixomola
Yeniyetməlik dövrü uşaqlıqdan yetkinliyə keçid, bioloji, psixoloji, fizioloji, ictimai inkişafın müşahidə olunduğu dövrdür. Yeniyetməlik dəyişmə müddətidir. Şəxsiyyətin ortaya çıxmasının reallaşdığı, sorğuların başladığı, qarışıqlıq və qərarsızlıqlar müddətidir. Valideynlərdən ayrılıb müstəqilliklərini qazanmaq istəyinin olduğu, lakin eyni zamanda yetkin olmanın tələb məsuliyyətlərdən qaçmadır.Bütün bunları nəzərə alsaq yeniyetme olmaq asan deyil. Eyni şey ana atalar üçün də etibarlıdır, yeniyetme […]
Yeniyetməlikdə bəzi tipik narahatlıqlar və potensial zərərli vərdişlər 2.yazı
İnsan, həyatı boyunca dəyişiklik və inkişaf içindədir. Yeniyetməlik bu inkişaf zamanının ən vacib hissəsini təşkil edir. Bu dövrü hər bir valideyin yaşasa da övladları ilə birgə yenidən kəşf etməli olur. Bəs öz kimliyini yeni tanımağa başlayan uşaqlarımıza necə yaxınlaşmalı və hansı narahatlıqlarına qarşı diqqətli olmalıyıq? Ailə ilə yaxınlıq, yeniyetməlik dövründəki bir gənc üçün hər zamankından […]
