Dilin əmmə, udma, çeynəmə, qidanı ağız boşluğunda çevirmək, danışmaq kimi bir çox funksiyası var. Dilin bu funksiyaların hamısını yerinə yetirə bilməsi üçün ağız boşluğunda sərbəst hərəkət etməsi lazmdı. “Dilaltı qədəh” deyilən dilin altındakı yumşaq toxuma dili ağız döşəməsinə yapışdırır. Bəzən bu toxuma dilin hərəkətliliyini məhdudlaşdıracaq qədər qısa və qalın ola bilər. Bu vəziyyət dilin aşağı, yuxarı və yanlara doğru hərəkət etməsinə mane olur. Dilaltı qədəhi çox qısa olan körpələr dillərini ağız içərisində çox rahat çevirə bilməz, əmmədə çətinlik yaşaya bilərlər. Dillərini rahatca çölə çıxara bilməzlər. Araşdırmalara görə, dilaltı qədəhin qısalığına qızlardan daha çox oğlanlarda rast gəlinir. Bu adətən irsi olaraq ötürülür , belə ki , dilaltı qədəh bətndaxili dövrdə müşahidə olunur. ( barmağını sovurması zamanı).
Dilaltı qədəhi qısa olan uşaqlar bərk qidanı çətinliklə çeynəyirlər ( alma , kök, ət). “Uşağın dilaltı qədəhi qısadı deyə danışmır” demək düzgün deyil. Belə ki, dilaltı qədəhin qısalığı nitqin ümumi inkişafına təsir etmir. Dilaltı qədəhin qısalığı yalnız nitqin tələffüz yönündə pozulmasına , dislaliyanın bəzi növlərinin yaranmasına səbəb olur. Dilaltı qədəhi qısa olan uşaqlarda xüsusilə dilin yuxarı qalxma hərəkətini tələb edən “R” səsində problem olur. Ayrıca bu hal dilin ön hissəsinin istifadəsini tələb edən “L” , “T”, və “Ç” kimi səslərə də təsir edə bilər.
Dilaltı qədəhin uzunluğu normal olaraq :
Böyüklərdə: 2.5-3 sm;
18 aylıq: 16 mm;
1 yaşa qədər: 8 mm.
Dilaltı qədəh ağırlıq dərəcəsinə görə 3 yerə bölünür.
1. Yüngül : uzunluğu 15 mm-dən çox olur , səs qüsurları ilə şərtlənir. Loqoped tərəfindən korreksiya edilə bilər.
2. Orta : uzunluğu 15 mm-ə qədər olub, cərrahi müdaxilə və nitq terapiyası ilə korreksiya edilir. 3. Ağır : 5-10 mm olur. Və ancaq cərrahi üsulla aradan qaldırılır. Və ancaq bundan sonra loqopedin korreksiyası vacibdir.
Dilaltı pərdəsi qısa olan uşaqlarda şübhəsiz uşaq cərrahının fikri nəzərə alınmalıdı. Əməliyyatın lazm olub olmadığına yalnızca uşaq cərrahı qərar verə bilər.
Əməliyyat iki üsulla həyata keçirilir: cərrahi və lazer üsulu ilə.
Müəllif: Məleykə Məmmədova.
Narınc Psixologiya Mərkəzi. 9-cu mkr. filialı. Defektoloq-loqoped.
