Yeniyetmə övladı olan valideynlər üçün
Yeniyetməlik insan həyatında dəyişikliyin ən çox yaşandığı çətin bir dövrdür. Bu dövrdə valideynlərin öhdəsinə çox iş düşür. Həm fiziki, həm də əqli cəhətdən fərqli olan uşaq yetkin olmağa çalışarkən bir yandan da uşaq qalmaq istəyir. Yeniyetməliklə birgə istəkləri, zövqləri, vərdişləri fərqli olur, ana-atadan uzaqlaşır, sorğulama və rədd etmə mərhələsi başlayır. “Bu dövrdə yeniyetmələrə necə yanaşmalıyıq?”sualına […]
Yeniyetməlik böhranı problemi
Yeniyetməlik yaşları və bu dövrdə məktəblilərlə düzgün iş formaları və istiqamətləri seçmək üçün unutmaq olmaz ki, bu dövr insan həyatının ən böhranlı çağlarıdır. Psixoloqlar tərəfindən yeni böhran onun xarakteri və əhəmiyyəti, baş vermə səbəbləri müxtəlif şəkildə başa düşülür. Çox tədqiqatçılar bu dövrün cəmiyyətin bütövlükdə yeniyetmələrə düzgün olmayan münasibəti kimi izah olunur. Qeydlərə görə şəxsiyyət yeni […]
Yeniyetmə övladınızı intihara sürükləməyin! – DİQQƏT
Uzun illər mən bu hekayəni unutmağa çalışırdım. Bəlkə də heç xatırlamaq və paylaşmaq da lazım deyil bu hadisəni. Amma mən belə düşünmürəm. Əgər kimsə özü üçün nələrisə götürəcəksə hər şeyə rəğmən mən bunu sizlərlə paylaşacam. Hekayə Zeynəbin hekayəsidir. Zeynəb 9 cu sinif şagirdi idi. Həyat dolu, şən, gülərüz, bir qiz idi. Bizi etrafina yigmaği bacarirdi,onunla […]
Yeniyetməlik yaşının ümumi xarakteristikası
Yeniyetmə yaşı 10-11 yaşdan 14-15 yaşa qədər olan vaxtı əhatə edir. Bu dövr bir il tez və ya gec başlaya və qurtara bilər. Bu dövrdə həmyaşıdları ilə intim-şəxsi ünsiyyət yeniyetmələrin aparıcı fəaliyyəti olur.Bu dövrdə aparıcı fəaliyyətlə yanaşı olaraq təlim, ictimai-təşkilati, idman, bədii, əmək fəaliyyəti də özünə xüsusi yer tutur. Həmin ictimai-faydalı fəaliyyət növlərindən istifadə etməklə […]
Yeniyetmələrin beyinləri böyüklərdən nə ilə fərqlənir?
Nevrologiya üzrə alim Fransis Censen karyerası boyu insan beynini araşdırıb. Onun araşdırmasının nəticələri valideynlərə, müəllimlərə və yeniyetmələri anlamağa çalışan digər insanlara bəzi şeyləri daha yaxşı başa düşməyə yardım edir.İnsan yetkinlik yaşına çatanda onların bədəni dəyişir və onlar daha çox böyük insanlara oxşamağa başlayırlar. Güman edilir ki, onların beyinləri də böyük insanların beyinləri kimi işləyir. Amma […]
Yeniyetmələrə necə yanaşmaq lazımdır?
Müasir dövrümüzdə valideynlərin tez-tez “bizim dövrümüzdə yeniyetmələr belə deyildi, biz belə hərəkətlər etməzdik, biz bu cür danışmazdıq” kimi fikirlərlə övladlarını tənqid etdiklərinin şahidi oluruq. Çox qəribədir ki, hər dövrün orta yaşlı ata və anası düşünür ki, onlar öz dövrlərində fərqli olublar. Məsələ burasındadır ki, hər bir dövrün yeniyetməsi və gənci özünə daha çox bənzəyir, nəinki […]
Yeniyetmələr niyə cinayət törədirlər?
“Yeniyetmələr arasında oğurluq hallarının artmasında valideynlər və məktəb günahkardır. Son müşahidələr göstərir ki, uşaqlara ailə nəzarəti azalıb, bunun əksinə olaraq isə yad təsirlər çoxalıb”. Bunu deputat Elmira Axundova son zamanlar oğurluq edən yeniyetmələrin sayının artmasına münasibət bildirərkən söyləyib. Deputatın fikrincə, yeniyetmələr arasında oğurluq hallarının artmasına səbəb internet və xarici filmlərdir: “Sovet dövründə uşaqlar üçün xeyirxah […]
Yeniyetmələrin ailədə valideynlərlə qarşılıqlı münasibəti
Yeniyetməlik dövrü 11-12 yaşdan başlayaraq 14-15 yaşadək orta məktəbin beşinci-səkkizinci sinif şagirdlərini əhatə edir.11-13 yaşlı oğlan və qızları adətən kiçik yeniyetmə ,13-15 yaşlıları isə böyük yeniyetmə adlandırırlar.Lakin yeniyetməlik dövrünün başlanmasına və qurtarmasına dəqiq sərhəd qoymaq olmaz.Müxtəlif amillərin təsiri altında həmin yaş dövrü bir il tez və ya gec başlaya ,bir il və ya gec başa […]
YENİYETMƏLİK DÖVRÜNDƏ RAST GƏLİNƏN İNTİHAR CƏHDLƏRİ – elmi yanaşma
İntihar, müxtəlif istiqamətlərdə uzun illərdi ki, üzərində araşdırmalar aparılan çox vacib məqam olmaqla yanaşı son 25-36 il ərzində xüsusilə yeniyetməlik dövründə intihar cəhdlərinin artması problemin miqyasını daha artırmış və bu sahədə tədqiqat işlərinin, profilaktik tədbirlərinin artmasına səbəb olmuşdur. İntihar, ölmək məqsədiylə planlı və qəsdən törədilən cəhd olaraq dəyərləndirilir. Jobes, Berman və Josselsan (1987) intiharda iki […]
Yeniyetməlik dövrü
11-19 yaş arasında olan yeniyetməlik dövrü uşaqlıqdan yetkinliyə doğru bir keçid dövrü olaraq qəbul edilir. İnsanlar inkişafın heç bir dövründə bu qədər sıx qarışıqlıq və problemlərlə qarşılaşmaz. Bu səbəbdən yeniyetməlik dövrünü bir xaos – üsyan dövrü olaraq da adlandıra bilərik. Bu dövrün özü də daxil olmaqla ətrafında bir döyüş yaratmağa hər zaman hazır olacaq. Bu […]
