Şiddətə məruz qalan bir uşaq bir dəfə və ya dəfələrlə yaşamış olanlara müxtəlif yollarla cavab verə bilər. Üstəlik, sadəcə bunlara məruz qalmaları deyil, həm də bu görüntülərə şahidlik etmələri kifayətdir. Şiddət uşaqlara pis təsir göstərə bilər.
Şiddətə məruz qalan uşaqlarda hadisədən sonra uşaqdan-uşağa fərqli olaraq bunlar gözlenilir.
- Dalaşqan və əsəbi davranışlar sərgiləyə bilər.
- Özünə qapanar və hec bir şeyə reaksiya verməzlər.
- Yuxu problemləri və izah eliyə bilmədikləri qorxulu yuxular görə bilərlər.
- Davamlı diqqətləri dağınıq və narahatdılar.
- Sanki hadisəni təkrar-təkrar yaşıyırmış kimi davrana bilərlər və bu hadisə ilə əlaqəli hadisələrlə qarşılaşdıqlarında sıx psixoloji narahatlıq yaşayırlar, həddindən artıq fizioloji reaksiyalar göstərə bilərlər.
- Mövzuyla əlaqəli insanlardan uzaq durmağa çalışırlar.
- Hadisənin əhəmiyyətli bir hissəsini yaddan çıxarmağa, ətrafa olan maraqlarının azalması, emosiyalarının ifadə olunmasında məhdudiyyət, ətrafdan uzaqlaşma kimi davranışlar sərgiləyə bilərlər.
- Uşaqda şiddət onu bədbəxt göstərə bilər.
- Oyunlarında yaşadıqları hadisəni təkrar-təkrar canlandıra bilərlər.
Bu şikayətlər aylar sonra və ya bir neçə aydan sonra baş verə bilərlər.
Şiddətə məruz qalan uşaqlara necə kömək edilə bilər?
Bu cür uşaqlara sosial dəstək çox vacibdir. Şiddətə məruz qalan uşaqlar yaşlarına uyğun psixoterapiya almalı, lazım olarsa, dərman müalicəsi dəstəklənməlidir. Müalicə edilməmiş uşaqların böyük əksəriyyəti, hətta həyatında bir zamanda həyatlarının mənfi təsirlərini qarşı-qarşıya qoyacaqlar. Bütün uşaqlar sevgiylə böyüməyə layiqdilər. Sevilməyən uşaqlar gələcəkdə cinayətlər törətməyə meyilli, maddə asılılığı və depressiya kimi problemlərə qarşı həssas olacaqlar. Və bu gənclər hamımızla birlikdə yaşayacağı üçün onların ruhi sağlamlığı bir şəkildə cəmiyyətin sağlamlığı ilə bağlı olduğundan onlara hamı birlikdə sahib çıxmalı və onların əqli və fiziki baxımdan sağlam yetişmələri üçün əlimizdən gələnləri etməliyik.
Tərcümə etdi:Abbasova Əminə (Narınc Könüllü qrupunun üzvü)
