Afaziya və onun yaranma səbələri
Afaziya yunan sözü olub, mənası nitqin itirilməsi deməkdir. Afaziya orqanik mərkəzi mənşəli ağır nitq pozuntusuna aid edilir. Afaziya ən çox ahıl yaşlı adamlarda beyin-qan dövranın pozulması nəticəsində əmələ gəlir. Afaziyanın yaranmasına nitqin müəyyən dövr formalaşmasından sonra baş beynin nitq sisteminin müxtəlif cür orqanik pozulması səbəb olur. Mövcud patalogiya zamanı baş beyin qabığının alın, əmgək , […]
Dislaliya və onun korreksiyası
Dislaliya sözü yunancadan tərcümədə “ dis” pozulma, “laliyo” nitq , yəni pozulmuş nitq deməkdir. Bildiyimiz kimi nitq 5 yaşına kimi tam formalaşıb qurtarır, lain bəzi uşaqlar bu yaş həddini keçmələrinə baxmayaraq, onların səs tələffüzündə qüsurlar qalmaqda davam edir. Normla eşitmənin mövcud olduğu belə nitq qüsuru dislaliya adlanır. Dislaliya mexaniki və funksional ola bilər. Mexaniki dislaliya […]
Diqqətin korreksiyası
Psixologiyada diqqətin mahiyyəti ilə bağlı çoxlu sayda tədqiqatlar həm diqqətin psixoloji mahiyyətini, həm fiziolji əsasını, həm də növlərini və xüsusiyyətlərini araşdırmaqla məşğuldur. Bu tədqiqatlarda əsasən diqqət idrak prosesi kimi goturulmus və onu bu aspektdə təhlil etmişlər. Lakin sonralar bununla bağlı tədqiqatlarda fikir dəyişilirdi. Çünki, diqqət digər idrak proseslərindən fərqli olaraq həmin idrak proseslərinə daxil olur […]
Texnikanın uşaq psixikasının inkişafına təsiri
Müasir dövrdə texnologiyanın sürətlə inkişaf etməsi nəticəsində günün tələblərinə uyğun olaraq kompüter, televizor və telefon həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Lakin adını çəkdiyimiz cihazlardan istifadə nə qədər zəruri olsa da, hamımıza məlumdur ki, sağlamlıq hər şeydən vacibdir. Kompüter, televizor və telefondan ən çox istifadəyə meyilli olanlar isə uşaqlardır. Uşaqların saatlarla televizor, telefon və ya kompüterə bağlı […]
Nitqi ləngidən fizioloji amillər
Nitqin pozulması nitq ünsiyyətinin məhdudluğu uşağın şəxsiyyətinin formalaşmasında mənfi təsir göstərə bilər, psixi təbəqələşmə və emosional-iradi sahədəspesifik xüsusiyyətlər yaradar(utancaqlıq, neqativizm, acizlik və.s.) Nİtq pozğunluqlarının səbəbi iki istiqamətdə izah olunur.Nitq pozuntularının yaranmasında aparıcı rol mərkəzi sinir sisteminin və periferik nitq aparatının pozulmasından götürülür. Normal uşaqlarda da nitq ləngiməsinə rast gəlinir. Bu bir neçə səbəbdən ola bilər. […]
Autzimli uşaqların emosional sferada inkişafı
Autzimli uşaqların emosional sferada inkişafı Hər bir yaş dövrünün özünəməxsus aparıcı fəaliyyəti mövcuddur. Misal üçün çağalıq dövründə aparıcı fəaliyyət yaşlılarda emosional ünsiyyətdir. İnsan 3 sferada inkişaf edir: Ilkin olaraq uşaqda emosional sfera inkişaf edir. Emosional sfera əsasında sosial sfera və bu iki inkişaf sferasından sonra isə intellektual sfera inkişaf edir. Təbii ki, bu sferalar normal […]
Oliqofren uşaq kimdir ?
Dövrümünüz demək olar geniş yayılmış narahatlıqlarından biri oliqofren şəxslərlə reabilitasiya işidir. Son zamanlar xüsusilə oliqofreniya diaqnozlu uşaqlar artıq yetəri saydadır. Bəs nədir bu qədər ciddi narahatlıqlrın artma səbəbi? Niyə görəson dövrdə doğula uşaqlarda bu narahatlıqlara xüsusilə rast gəlirik? Səbəbləri: Oliqofreniya narahatlığı adı altında mərkəzi sinir sisteminin üzvi və zədələnməsi nəticəsində fərdin dərketmə fəaliyyətinin pozulması nəzərdə tutulur. […]
Uşaqlarda fonematik eşitmə zəifliyi
Fonematik eşitmə düzgün eşitmək və səsləri düzgün başa düşmək imkanıdır.Fonematik eşitmə sayəsində uşaqlar səsləri tanıya və seçə bilirlər. Fonematik eşitmə səsləri düzgün tələffüz etmək üçün çox vacibdir. Fonematik eşitmə lazımi qədər inkişaf etməyibsə hər hansı bir səsi tələffüz etmək çətinləşir. Fonematik qavramanın çatışmamazlığı ona gətirib çıxarır ki, uşaq eşitmə ilə səslənməsinə görə və ya artikulyasiyasına […]
Uşaqlarda qəbizlik
Normada 1 yaşından yuxarı uşaqlarda nəcis ifrazı gün ərzində (böyüklərdə olduğu kimi) bir dəfə olmalıdır. Bəzən normadankənar hallar da olur. Məsələn, uşaq gündə 2-3 dəfə və ya 2-3 gündə 1 dəfə nəcis ifraz edir. Bu zaman uşaqda heç bir narahatlıq hissi yoxdursa, nəcis kütlələri həcmcə və xarici görünüşcə normaya uyğundursa (yəni nə çox duru, nə […]
Artikulyasiya aparatının tələffüzdə rolu
Uşaqlarda düzgün və rəvan nitq formalaşdırmaq, onlarda mövcud nitq çatışmazlıqlarını aradan qaldırmaq üçün onun normal anatomik-fizioloji aparatı haqqında biliklər olmalıdır. Nitq aparatı bir-biri ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə olan mərkəzi (tənzimləyici və idarəedici) və periferik (icraedici) hissədən ibarətdir. Mərkəzi nitq aparatı baş beyində yerləşir və o, baş beyin qabığından (daha çox sol yarımkürə), qabıqaltı düyünlərdən, ötürücü […]
